Τετάρτη 23 Απριλίου 2014

"Εσωτερικές" και "εξωτερικές" πολεμικές τέχνες

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τάι Τσι και Τσι Κουνγκ (World Tai Chi and Qigong Day) που γίνεται κάθε χρόνο το τελευταίο Σάββατο του Απριλίου για τη διάδοση και εξάπλωση της Τέχνης της "Ύψιστης Αρχής" - Τάι Τσι 太极 (Tài Jí) και της "Καλλιέργειας της Ζωτικής Ενέργειας" - Τσι Κουνγκ 气功 (Qì Gōng) αξίζει να θίξουμε ένα θέμα που συνηθίζει να αποτελεί αντικείμενο μιας "ευγενικής" διαμάχης μεταξύ των ασκούμενων των πολεμικών τεχνών για το ποιο είδος πολεμικών τεχνών είναι αποτελεσματικότερο και ωφελιμότερο - Οι "Εξωτερικές Πολεμικές Τέχνες" - Γουέι Τζιά 外家 (Wài Jiā) ή τα λεγόμενα "Εσωτερικά Συστήματα" - Νέι Τζιά 内家拳 (Nèi Jiā).

Για να καταλάβουμε την διαφορά, οι δύο όροι αναφέρονται στον τρόπο χρήσης της δύναμης του σώματος. Η διαφορά βρίσκεται στο ότι οι εσωτερικές πολεμικές τέχνες, για να πετύχουν παραγωγή δύναμης και ενέργειας βασίζονται στην ομαλή ροή της ζωτικής ενέργειας ή αλλιώς Τσι 气 (Qì). Αυτό επιτυγχάνεται με αρμονικές ήρεμες κυκλικές κίνησες που εκμεταλλεύονται τις φυγόκεντρες και βαρυτικές δυνάμεις του σώματος.  Η "πρόθεση" του ασκούμενου επίσης παίζει καθοριστικό ρόλο στο να διαχειρίζεται έξυπνα το κέντρο βάρος του σώματος κάνοντας χρήση του "άδειου" και του "γεμάτου" (Γιν & Γιάνγκ). Από την άλλη οι εξωτερικές μαχητικές τέχνες, ψάχνουν τον "σκληρό" - ευθύ δρόμο της άμεσης εφαρμογής με γρήγορες κινήσεις και μετατοπίσεις του σώματος βασισμένες στην μυϊκή δύναμη και την ταχύτητα.

Όμως πριν μιλήσουμε περαιτέρω για το πρακτικό μέρος ας ρίξουμε μια ματιά στο ιστορικό υπόβαθρο στο πως προέκυψε η ανάγκη των εσωτερικών "μαλακών" πολεμικών τεχνών...

Ο ναός Σαολίν υπήρξε η πρώτη ακαδημία πολεμικών τεχνών στην Κίνα γιατί ήταν σεβαστός ως η γενετηρά του βουδισμού Τσάν (ή Ζεν) . Τον επισκεπτόταν να μαθητεύσουν εκεί σπουδαίες προσωπικότητες από κάθε δυναστεία που πέρασε.

Ο Τσαν Σαν Φανγκ 张三丰 (Zhāng Sān Fēng) αν και ο ίδιος ήταν ταοϊστής υπήρξε σπουδαστής του ναού Σαολίν, στην περίοδο της δυναστείας Σουνγκ 宋朝 (Sòng Cháo 960 - 1278). Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης του Σαολίν Κουνγκ Φου, λέγεται ότι αποσύρθηκε στο βουνό Γου Ντανγκ 武当山 (Wǔ Dāng Shān), σαν ερημίτης. Εκεί ίδρυσε το Τάι Τσι Τσουάν την "Γροθιά της Ύψιστης Αρχής"...

Ωστόσο οι ιστορικές αναφορές για τις μαλακές φόρμες ανάγονται ακόμα πιο πριν, στην περίοδο της δυναστείας Τάνγκ 唐朝 (Tang 618 - 906 μ.Χ.), όπου υπάρχουν πληροφορίες ότι στο ναό Σαολίν δημιουργήθηκαν κάποια "μαλακά" σύνολα, οι λεγόμενες φόρμες "Μιέν Τσουάν" 绵拳 (Mián Quán) Σαολίν.

Οι μοναχοί Σαολίν λόγω της σκληρής, επίπονης και της συνεχούς εξωτερίκευσης της ενέργειάς τους που απαιτούσε η εξάσκησή τους , άρχισαν να παρουσιάζουν συμπτώματα υπερκόπωσης που τα ονόμασαν Σαν Κουνγκ 散功 (Sàn Gōng), κατά λέξη "Διασκόρπιση Ενέργειας".

Για να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα δημιούργησαν τις φόρμες Μιέν Τσουάν, οι οποίες προκαλούσαν την εσωτερίκευση της ενέργειας, την ανοικοδόμησή και την θεραπεία της. Ήταν δηλαδή ένας τρόπος φυσικοθεραπείας και αποκατάστασης της φυσικής ροής της ενέργειας όπου είχε υπερβεί τα όρια και είχε προκαλέσει τραυματισμούς ή χρόνια κόπωση.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η "Γροθιά του Βαμβακιού" Σαολίν - Ρόου Τσουάν 少林柔拳 (Shàolín Róu Quán) όπου η αρχαία πρακτική Σαολίν έχει εξελίξει την εσωτερική άσκηση Νέι Κουνγκ 內功 (Nèi Gōng) σε πλήρη κίνηση αυτοάμυνας γνωστή ως Σαολίν Ρου Τσουάν (απαλή πυγμαχία) η οποία ασκείται ακόμα και τώρα κυρίως από τους γέροντας μοναχούς της μονής Σαολίν.

Το Σαολίν Ρου Τσουάν έχει ασκήσει μεγάλη επιρροή στην ανάπτυξη του παραδοσιακού Σαολίν Γου Κουνγκ (μαχητικές τέχνες του ναού Σαολίν). Οι κινήσεις, οι στάσεις και οι αρχές είναι παρούσες σε όλη την μετέπειτα ύλη του Σαολίν Γου Κουνγκ και όχι μόνο. Στην πραγματικότητα όμως, η αξία της αυτοάμυνας είναι δευτερεύον έναντι του πλεονεκτήματος της διατήρησης της υγείας.

Το Ρόου Τσουάν δεν έχει ασκήσει επιρροή μόνο στο Σαολίν. Τα αρχαία σύνολα Σαολίν Νέι Κουνγκ (όπως η "Πραγματεία αλλαγής μυών/τενόντων" - Γι Τζιν Τζινγκ 易筋经 Yì Jīn Jīng) και Τσι Κουνγκ (όπως τα "Οκτώ κομμάτια μεταξιού" Πα Τουάν Τζιν - 少林八段锦 Shàolín Bā Duàn Jǐn) καθώς και οι μορφές Σαολίν Ζου Τσουάν είναι επίσης η αρχαία ρίζα του Τάι Τσι Τσουάν και σχετίζονται άμεσα με τις 13 θεμελιώδεις κινήσεις που βρίσκονται στο Τάι Τσι Τσουάν.

Ιδιαίτερα στη "Γροθιά διαμάντι" Τζιν Γκανγκ Τσουάν 金刚拳 (Jīn Gāng Quán) που χρονολογείται από την περίοδο της δυναστείας Τάνγκ 唐朝 (Tang 618 - 906 μ.Χ.), μπορούμε να διακρίνουμε πολλά χαρακτηριστικά της επιρροής που άσκησε στο Τάι Τσι όπως την κίνηση των Χέριων σαν "Σύννεφα" και το σκάσιμο της γροθιάς στην παλάμη (Γροθιά Διαμάντι) που στην παλαιά μορφή Τάι Τσι "Γι Λου" φέρει ακόμα και το όνομα Τζι Γκάνγκ 金刚捣碓 (Jīn Gāng Dǎo Duì) "Χτύπημα με Γροθιά Διαμάντι".

Λόγω της κοντινής απόστασής του χωριού που αναπτύχθηκε το Τάι Τσι Τσουαν, το χωριό Τσεν Τζιά Γκού 陳家溝 (Chén Jiā Gōu) της επαρχίας Χενάν από τη μονή Σαολίν, απορρόφησαν πολλές τεχνικές από το Σαολίν Νέι Κουνγκ, το Σαολίν Ρόου Τσουάν καθώς και πολλές άλλες "εξωτερικές" τεχνικές των Σαολίν που περιλαμβάνουν σύνολα Γου Κουνγκ από την εποχή των δυναστειών Σονγκ και Γιουάν, όπως την Μακριά γροθιά Τάι Ζου 太祖长拳 (Tài Zǔ Zhǎng Quán)太祖长拳 (Tài Zǔ Zhǎng Quán) και την Γροθιά Μικρός Χείμαρρος 小洪拳 (Xiǎo Hóng Quán), το οποίο για να εκτελεστεί σωστά θα πρέπει να έχει ένα "εσωτερικό" πνεύμα.

Συνεπώς δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το ότι ακόμα και σήμερα η κατάρτιση των ασκούμενων και ειδικά των νέων παιδιών στο χωριό - γενέτηρά του Ται Τσι - Τσεν Τζια Γκού είναι καθαρά κατάρτιση Σαολίν. Ταξιδεύοντας και διαμένοντας στο χωριό μπορεί να γίνει μάρτυρας όλων των παραπάνω και θα δει στις αυλές των σπιτιών που διδάσκονται πατροπαράδοτα από πατέρα σε γιο τα αρχέγονα στυλ Ται Τσι, να ασκούνται παράλληλα και οι παραδοσιακές φόρμες Σαολίν όπως τη "Μακριά γροθιά" Τάι Ζου 太祖长拳 και τη "Γροθιά Ανάμεσα στα Χέρια" Τονγκ Μπέι Τσουάν 通臂拳 (Tōng Bì Quán).... (Δείτε σχετικό βίντεο από το ταξίδι μου στο χωριό Τσεν Τζια Γκου)

Μετά από αυτή την σύντομη ιστορική ανασκόπηση μπορούμε να πούμε με σαφήνεια ότι πολλές εσωτερικές τεχνικές που αναπτύχθηκαν στον ναό Σαολίν επηρέασαν το Τάι Τσι και το Τσι Κουνγκ γεννήθηκαν και στους κόλπους των σκληρών πολεμικών τεχνικών όπως του ναού Σαολίν και τελικά δεν μπορούν να είναι ανταγωνιστικές αλλά αντίθετα, είναι συμπληρωματικές και απαραίτητες για μια εξισορροπημένη άσκηση τόσο του "εξωτερικού" όσο και του "εξωτερικού".

Συνεπώς είναι λάθος να προσπαθεί κάποιος να αποκλείσει το "σκληρό" από το "μαλακό" αυτό από μόνο του είναι μια ανισορροπία καθώς και οι δύο έννοιες είναι αδιαχώριστες όψεις του ίδιου νομίσματος. 'Ένας νεαρός ασκούμενος που έχει περίσσια ενέργεια έχει ανάγκη από έντονη και δυναμική άσκηση ώστε να μπορέσει να "χτίσει" το σώμα του καθώς πρέπει να δέσει το μυοσκελετικό του σύστημα, όμως καθώς περνάει ο χρόνος πρέπει να αρχίσει να επενδύει στην εσωτερική του δύναμη και να βελτιώνει το ενεργειακό του δυναμικό. Οφείλει να προσέχει την ζωτική του δύναμη και να την ενισχύει για να έχει εσωτερική υγεία και πνευματική διαύγεια μέσω των ασκήσεων Τσι Κουνγκ και μαλακών φορμών όπως το Τάι Τσι το Ρόου Τσουάν, ή το Τσι Γκάνγκ Τσουάν.

Ακόμα πιο πέρα σε ένα βαθύτερο επίπεδο άσκησης ο ασκούμενος καταλαβαίνει ότι αυτές οι έννοιες όχι μόνο δεν μπορούν να διαχωριστούν αλλά οφείλουν να συνυπάρχουν για να έχουμε την βέλτιστη απόδοση του σώματος και του πνεύματος. Μάλιστα υπάρχουν φόρμες που κάνουν την επιτομή του συνδυασμού σκληρού και μαλακού όπως η "Γροθιά της Καρδίας και της Πρόθεσης" 少林形意拳 - Σιν Γι Τσουάν (Xíng Yì Quán) που εκεί ο μαθητής βιώνει την αρμονία της κίνησης που πηγάζει από έναν άλλο παράγοντα, την έμπνευση. Εκεί έχουμε την απόλυτη ενότητα του σώματος και του πνεύματος, όπου το σκληρό και μαλακό παύουν να υφίστανται σαν έννοιες το άδειο και το γεμάτο γίνονται ένα και το μέσα και το έξω το ίδιο και το αυτό... Αυτή είναι τελικά και η ολοκλήρωση της "Ύψιστης Αρχής" που ενοποιεί ό,τι έχει διαιρεθεί από την περιορισμένη αντίληψη του νου να χωρίζει τον κόσμο σε αντιθέσεις ανεξάρτητες την μία από την άλλη.

Πατροπαράδοτα στην Κίνα κάθε σχολή εξωτερικού στυλ έχει και κάποιο σύστημα αποθεραπείας και αποκατάστασης της ζωτικής ενέργειας και κάθε σχολή εσωτερικών τεχνών έχει ένα πρόγραμμα εκγύμνασης που περιλαμβάνει και έντονη άσκηση. Το "Τσι" δεν μπορεί να χτιστεί μόνο με την πρόθεση ή την φαντασία χρειάζεται "σκληρή δουλειά" αυτό σημαίνει ο όρος "Κουνγκ". Αυτό μπορεί να το διακρίνει και να το εμπεδώσει κανείς αν ταξιδέψει ο ίδιος εκεί που γεννήθηκαν όλα αυτά...

Πηγές: en.wikipedia.org, shaolin.com.gr, shaolintemple.gr, taiji.com.gr
Προσωπική εμπειρία σε σχολές της Κίνας

Από περιήγηση του 2013 στο χωριό Τσεν Τζια Γκού
Τσεν Ται Τσι (Παλαιά Μορφή 老架一路 (Lǎo Jià Yī Lù)

Από το 2006 στο ναό Φα Ουάνγκ

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου