Η επιλογή μιας παραδοσιακής πολεμικής τέχνης για άσκηση γίνεται από πολλούς ενδιαφερόμενους που θέλουν να ασκηθούν χωρίς αρχικά να προσβλέπουν σε οποιαδήποτε είδους διάκριση.
Αν και πολλές σχολές ισχυρίζονται ότι κάνουν παραδοσιακό βλέπουμε να έχουν βαθμίδες επιπέδων, ζώνες, αγώνες και όλα τα παρελκόμενα.
Όσον αφορά τις παραδοσιακές πολεμικές τέχνες (Κινέζικες ή Ιαπωνικές) μπορούμε να τις ορίσουμε ως τις τέχνες που ασκούνται όπως στο παρελθόν με σκοπό να προετοιμάσουν το σώμα και το πνεύμα ώστε να στέκεται ακέραιο και ικανό σε δύσκολες περιστάσεις (μάχες σώμα με σώμα ή καταστάσεις υψηλού κινδύνου) και δεν αποσκοπούν στην απόκτηση κάποιου βραβείου ή βαθμού.
Σήμερα το κίνητρο στις περισσότερες σχολές άσκησης πολεμικών τεχνών είναι άλλο, ζώνες μετάλλια, πρωταθλήματα και έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των ασκούμενων.
Τα όρια του ασκούμενου περιορίζονται στην κατάκτηση μιας ζώνης, ή στην επικράτηση σε έναν αγώνα έναντι κάποιου αντιπάλου κλπ. Παλαιότερα τα όρια της άσκησής δεν υφίσταντο γιατί πάντα υπήρχε ο κίνδυνος να βρεθεί κάποιος δυνατότερος στην μάχη και το κόστος θα ήταν η ίδια η ζωή. Συνεπώς, βραβεία και εφήμεροι τίτλοι μάλλον θα ήταν ανόητο να επιζητεί και να κατέχει κάποιος.
Ειδικά ο Βουδισμός Ζεν που έχει επηρεάσει τη φιλοσοφία των πολεμικών τεχνών της ανατολής υπαγορεύει την εγκατάλειψη κάθε προσδοκίας που επιβεβαιώνει τη ψευδή αίσθηση του "εγώ" και υποδεικνύει το να βιώνει κάποιος τη στιγμή στο ακέραιο χωρίς περισπασμούς και φαντασιώσεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι πολεμιστές Σαμουράι στη Ιαπωνία που υιοθέτησαν το Ζεν περισσότερο σαν ανάγκη να ξεφύγουν από την συνεχή πίεση που είχαν στο να χάσουν την ζωή τους από στιγμή σε στιγμή βάσει του σκληρού κώδικα Μπουσίντο και της υπακοής τους προς τον αυτοκράτορα. Έτσι έμαθαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ανιδιοτελώς χωρίς καμία μέριμνα ανταπόδοσης απαλλαγμένοι από το άγχος της αποτυχίας ή της επιβεβαίωσης.
Άλλωστε όσοι ασχολούνται χρόνια με τις πολεμικές τέχνες ξέρουν πολύ καλά ενδόμυχα ότι όλες οι περίτεχνες και καλοδουλεμένες τεχνικές ακόμα και οποιοσδήποτε τίτλος (νταν, χρώμα ζώνης κλπ) απέχουν πολύ από το να εγγυηθούν την αποτελεσματικότητά τους. Η πραγματική εφαρμογή και η ουσία κάθε τεχνικής δοκιμάζεται μόνο στην ετοιμότητα που προσφέρει στο σώμα και στο πνεύμα για κάθε είδους δύσκολη περίσταση.
Ακόμα και οι δάσκαλοι μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα δεν μετριόνταν στα διπλώματα και στις κατακτήσεις τους αλλά στη δυνατότητα να αποδεικνύουν έμπρακτα τις ικανότητες τους και την μετάδοση αυτών των ικανοτήτων στους μαθητές τους.
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η εφεύρεση των αξιολογήσεων είναι ένα δυτικό κατασκεύασμα που έχει την βάση του στην ανταγωνιστικότητα της σημερινής λογικής του να "έχεις" έναντι του να "είσαι".
Έχουμε γαλουχηθεί στο να αξιολογούμαστε από μικρά παιδιά. "Κάτσε καλά για να σου πάρω το παιχνίδι", "διάβασε να πάρεις καλό βαθμό", "πέρνα τις εξετάσεις να σπουδάσεις", "κάνε πωλήσεις να προαχθείς", έχουμε μάθει να δουλεύουμε για να πάρουμε ένα μισθό ή να δουλεύουμε επιπλέον να πάρουμε και το μπόνους κ.ο.κ.
Η κοινωνία πλέον παγκοσμίως είναι δομημένη στην ανταγωνιστικότητα όπου μάλιστα αυτή αποτελεί και το θεμέλιο της λεγόμενης "ανάπτυξης" σήμερα.
Ας δούμε όμως ιστορικά όλη η εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού που έχει βασιστεί.
Τι εμπνέει κάποιον να κάνει σωστά τη δουλειά του και να δώσει τον καλύτερό του εαυτό για να πετύχει αυτό που θέλει, ένας αγρότης, ένας τεχνίτης, ή ο επιστήμονας που κοιμάται και ξυπνά σπάζοντας το μυαλό του να βρει ιδέες για το πως να λύσει ένα πρόβλημα;
Πολύ απλά, η Αγάπη για αυτό που κάνει.
Αν κάποιος αγαπάει αυτό που κάνει αφιερώνεται ανιδιοτελώς σε αυτό και δεν κοιτά το ρολόι, ούτε πόσα θα βγάλει γι' αυτό που κάνει, ούτε τι τίτλο θα κερδίσει, ούτε τι κάνει ο άλλος συνάδελφός του δίπλα του.
Μήπως αυτός ο τρόπος σκέψης της απόκτησης ανταμοιβών γέμισε μια κοινωνία ανθρώπους που δρουν με βάση αυτό το σκεπτικό; Μας θυμίζει τίποτα αυτό από τους ανθρώπους που κυβερνούν τον κόσμο σήμερα;
Δυστυχώς η κοντόφθαλμη σκέψη του "να κάνουμε τη δουλειά μας όπως όπως, να αρπάξουμε ότι μπορούμε και να φύγουμε" χαρακτηρίζει τους πολιτικούς μας και είναι ένα βαθύ αίτιο της κρίσης.
Αλλά το σφάλμα δεν εδρεύει μόνο σε αυτούς αλλά και σε κάθε έναν από εμάς.
Όταν επιδιώκουμε κάτι άλλο πέραν από αυτό που κάνουμε κάθε στιγμή απλά ζούμε σε μια συνεχή σύγκρουση σε αυτό που είμαστε και σε αυτό που θα θέλαμε να είμαστε, αυτή η συνεχής πάλη και αγωνία είναι πραγματικά επίπονη.
Αυτό δυστυχώς δεν ισχύει μόνο για υλικά αποκτήματα, αλλά και για πνευματικά.
Παράδειγμα μπορεί κάποιος να κάνει διαλογισμό μόνο και μόνο για να αποκτήσει τη φώτιση...;
Μια χαρακτηριστική Τσαν (Ζεν) ιστορία μας παρουσιάζει γλαφυρά την αντίφαση μιας τέτοιας επιδίωξης.
Ο σεβαστός βουδιστής ηγούμενος Ναν Γιουέ Χουάι Ρανγκ, ένας μεγάλος μαθητής του έκτου Πατριάρχη Χούι Νένγκ, ρώτησε τον μοναχό Μα Ζου Ντάο Γι:
"Γιατί κάνετε διαλογισμό;"
Αυτός απάντησε: "Επειδή θέλω να γίνω ένας Βούδας".
Στη συνέχεια ο Χουάι Ρανγκ πήρε ένα τούβλο και το γυάλιζε μπροστά στο ερημητήριο του Μα Ζου όλη μέρα, κάθε μέρα.
Μια μέρα, ο Μα Ζου τον ρώτησε: "Γιατί γυαλίζετε το τούβλο;"
Ο Χουάι Ρανγκ απάντησε: "Θέλω να το κάνω καθρέφτη."
Ο Μα Ζου ρώτησε, "Πώς μπορείτε να κάνετε έναν καθρέφτη γυαλίζοντας ένα τούβλο;"
Ο Χουάι Ρανγκ είπε: "Αν δεν μπορώ να κάνω έναν καθρέφτη γυαλίζοντας ένα τούβλο, πώς μπορείτε εσείς να γίνετε ένας Βούδας με το να κάθεστε σε διαλογισμό...;"
Κάποιος έχει πει ότι "μια δουλειά που γίνεται σωστά είναι αφιερωμένη στο θεό".
Πραγματικά αν κάποιος κάνει καλή δουλειά η ανταμοιβή του έρχεται σαν δώρο, δεν την επιδιώκει - δεν την επιζητεί. Ο σκοπός είναι να ενωθούμε με την ανώτερη νοημοσύνη του σύμπαντος από όπου πηγάζει η έμπνευση και ανεξάντλητη δημιουργικότητα.
Αυτή η ένωση για να επιτευχθεί πρέπει να δωθούμε ολοκληρωτικά σε αυτό που κάνουμε. Αν το πετύχουμε αυτό, ό,τι κάνουμε μας δίνει χαρά, είναι χρηστικό και βοηθά τους γύρω μας χωρίς να μετρά δόξες και τιμές.
Ένα ζωντανό παράδειγμα είναι τα παιδιά. Ό,τι κάνουν, θέλουν να το χαίρονται πρώτα, αλλιώς τους είναι βαρετό. Επειδή όμως εμείς θέλουμε με το ζόρι να το κάνουν τους τάζουμε ανταμοιβές δηλαδή χρησιμοποιούμε τον εύκολο τρόπος της "δωροδοκίας"...
Αντί να βρούμε ένα τρόπο να αγαπήσουν αυτό που κάνουν βρίσκουμε τον "βρώμικο και γρήγορο" τρόπο να τα υποχρεώσουμε να το κάνουν. Αυτή είναι η παιδεία σήμερα γι' αυτό ίσως δεν είναι και η ώρα η ανθρωπότητα να πάει μπροστά. (Πάνω σε αυτό το ζήτημα αξίζει να δείτε μια ενδιαφέρον μελέτη για εναλλακτικούς τρόπους εκπαίδευσης εδώ.)
Αν οι παραδοσιακές πολεμικές τέχνες θέλουν να αποσκοπούν στη καλλιέργεια του ανθρώπου όπως διακυβεύουν τουλάχιστον, ας κάνουν την διαφορά και ας κοιτάξουν πιο πέρα από τα "χαρτιά" και τα "επίπεδα" και ας διδάξουν ότι αυτό που κάνουμε πρέπει να το χαιρόμαστε πρώτα.
Έτσι μπορούμε να μιλάμε περισσότερο για μια παραδοσιακή "τέχνη" παρά για "πολεμική" που έχουμε ιδιαίτερα ανάγκη στις μέρες μας.
Λεξιλόγιο
Μπουσίντο 武士道 (Bushidō)
Ναν Γιουέ Χουάι Ρανγκ 南嶽懐譲 (Nán Yuè Huái Ràng, 677–744)
Μα Ζου Ντάο Γι 馬祖道 (Mǎ Zŭ Dào Yī, 709–788)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου