- Περίμενε μέχρι να φύγουν όλοι και θα σου πω...
Λίγη ώρα αργότερα, ο μοναχός τον πλησίασε ξανά και είπε:
- Δεν υπάρχει κανείς εδώ τώρα. Παρακαλώ απαντήστε μου."
Ο Τσουί Γουέι τον οδήγησε στον κήπο όπου υπήρχε ένα άλσος από μπαμπού χωρίς να λέει τίποτα (...)
Παρόλα αυτά ο μαθητής ήταν ακόμα μπερδεμένος, έτσι ο μοναχός Τσουί Γουέι του είπε:
- Να αυτό είναι ένα κοντό μπαμπού ...να αυτό ένα ψηλό μπαμπού!
Για τους γνώστες της κινεζικής ακολουθεί και ο αυθεντικός διάλογος:
問、如何是西來的的意。
Wèn, rúhé shì xi lái de de yì
翠微曰、待無人即向汝説。
Cuìwēi yuē, dài wúrén jí xiàng rǔ shuō.
師良久曰。
Shī liángjiǔ yuē.
無人也請師説。
Wúrén yě qǐng shī shuō.
翠微下禪床引師入竹園。
Cuìwēi xià chán chuáng yǐn shī rù zhúyuán.
師又曰、無人也請和尚説。
Shī yòu yuē, wúrén yě qǐng héshàng shuō.
翠微指竹曰、遮竿得恁麼長、那竿得恁麼短。
Cuì wéi zhǐ zhú yuē, zhē gān de nèn me zhǎng, nà gān de nèn me duǎn.
Δάσκαλε,
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπίτρεψε μου να σε συγχαρώ κι επισήμως για τούτη την αξιόλογη προσπάθεια. Θεωρώ πως το παρόν blog μπορεί να μας χρησιμεύσει ως ένα θαυμάσιο βήμα για διάλογο και απρόσκοπτη ανταλλαγή σκέψεων και προβληματισμών γύρω από πολύ ενδιαφέροντα ζητήματα.
Γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι καταγίγνεσαι με τον δρόμο του ζεν, νιώθω πως προσωπικά μου δίνεται μία ιδανική ευκαιρία να ξεδιαλύνω πολλά σημεία γύρω από τις ιστορίες του ζεν που ακόμη μου φαίνονται θολά. Γενικώς, όπως γνωρίζεις, με απασχολεί η πορεία της φιλοσοφικής σκέψης ανά τους αιώνες είτε πρόκειται για την Ανατολή είτε για την Δύση. Για πολλούς λόγους που η αναφορά τους δεν εμπίπτει εδώ,αντικείμενο αναζητησής μου αποτελεί η εξεύρεση εκείνων των κατάλληλων σημείων ικανών να επιτρέψουν την γεφύρωση των δύο τρόπων σκέψης. Η ανάδρασή μας μέσω αυτού του blog μόνο σαν αρωγός δύναται να λειτουργήσει σε αυτήν μου την προσπάθεια.
Χωρίς άλλες περιστροφές, θα προσέλθω στο παρόν θέμα. Θα ξεκινήσω παραθέτοντας τη δική μου ερμηνεία του περιεχόμενου της ιστορίας, προκειμένου να με διαφωτίσεις σε περίπτωση που μου ξεγλυστρά το πνεύμα της.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ μαθητής ζητά να μάθει το λόγο που ήρθε ο Μποντιντάρμα στην Κίνα. Ρωτά ουσιαστικά κεκαλυμμένα για την έννοια του βουδισμού στην Κίνα. Ο μοναχός δείχνοντάς του ένα κοντό κι έπειτα ένα ψηλό μπαμπού, μου φαίνεται πως όχι μόνο δεν του απαντά σε αυτό το ερώτημα, αλλά και του υποδεικνύει έναν άλλο τρόπο θέασης οπότε και παρατήρησης των πραγμάτων.
Η υπόδειξη του μοναχού μου έφερε στο νου μια διαλεκτική πρόταση του Γερμανού φιλόσοφου Heidegger. Ο Χάιντεγκερ πρότεινε δύο τρόπους ύπαρξης: τον καθημερινό τρόπο και τον οντολογικό τρόπο(από το ον και το επίθεμα -λογία δηλαδή μελέτη πράγματος). Στον καθημερινό τρόπο είμαστε εντελώς απορροφημένοι από το περιβάλλον μας και απορούμε για το "πώς είναι τα πράγματα" στον κόσμο. Στον οντολογικό τρόπο αντίθετα εστιάζουμε την προσοχή μας και αξιολογούμε το θαύμα της ύπαρξης αυτό καθ' εαυτό και απορούμε που "τα πράγματα είναι", που εμείς είμαστε.
Αυθεντική φιλοσοφία λοιπόν για τον Heidegger, είναι αυτή που υποδεικνύει στον άνθρωπο τον οντολογικό τρόπο ύπαρξης. Τέτοιου είδους πιστεύω πως ήταν και η απόκριση του μοναχού στο μαθητή. Επανέφερε την αντίληψή του από το "πώς είναι τα πράγματα" στο "τα πράγματα είναι". Με λίγα λόγια, δεν έχει νόημα να ρωτάς γιατί ένα μπαμπού αναπτύσσεται, πόσω μάλλον γιατί είναι ψηλότερο από ένα άλλο. Έτσι και η έλευση του Μποντιντάρμα στην Κίνα και η εξάπλωση του βουδισμού σε αυτήν ήταν μία εξελικτική αναπτυξιακή διαδικασία.
Η δική μου απορία έγκειται στο εξής: γιατί ο μοναχός επιλέγει έναν τέτοιο τρόπο να υποδείξει την αλήθεια και δεν πρτιμά να μιλήσει ευθέως στο μαθητή; Αυτό φυσικά δεν συμβαίνει μόνο σε αυτήν την ιστορία του ζεν αλλά στις περισσότερες.
Γιατί πιστεύεις λοιπόν ότι οι μοναχοί ζεν υιοθετούσαν έναν τέτοιο τρόπο επικοινωνίας, μην αξιοποιώντας έτσι την αξία του λόγου και της γλώσσας;
Πιστεύεις ότι θα έπρεπε να είμαστε σε ένα κήπο μπαμπού για να μου απαντήσεις; Ήταν δηλαδή ζήτημα εξέλιξης και αυτός ο τρόπος είναι παρωχημένος πλέον ή πιστεύεις ότι διατηρεί ακόμη τον επικαιρικό του χαρακτήρα;
Φυσικά και δεν προσμένω σε άμεση απάντηση σε αυτά μου τα ερωτήματα. Ευελπιστώ όμως ότι με το να θέσω από νωρίς τον πυρήνα του προβληματισμού μου για το ζεν, ίσως μακροπρόθεσμα επέλθει μία κατάσταση συντονισμού προς απάντηση και τέτοιων ερωτημάτων για το ζεν από μεριάς σου. Τέλος, μία υποσημείωση, δανείστηκα αυτές τις έννοιες από τον Χάιντεγκερ, όχι επειδή πιστεύω πως φέρουν έναν μεγαλύτερο φορτίο αλήθειας από οποιαδήποτε άλλη μορφή σκέψης' απεναντίας, ήθελα απλώς να τις μεταχειριστώ σαν εργαλεία προκειμένου να διευκολύνω την διαμόρφωση ενός κοινού τόπου σκέψης.
Και πάλι καλή αρχή,
Δήμητρα.